Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nin Moodist Akademi ile düzenlediği ‘Ruh Sıhhati Sempozyumu başladı. 44 bilim insanın iştirakiyle gerçekleşecek sempozyumun açılış konuşması Prof. Dr. Kültegin Ögel tarafından yapıldı. Sempozyumda farkındalık (mindfulness) konferansında konuşan Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık terapisindeki ögelerin psikoterapide kullanımı ile ilgili kıymetli bilgiler verdi. Farkındalık (mindfulness) terapisinin son yıllarda epeyce yaygınlaştığını belirten Prof. Dr. Kültegin Ögel, “Bunun nedeni ruh sıhhati sıkıntılarında faydalı olması. Mindfullness aslında tek başına bir eğitim alanı. Çok kolay öğrenilen bir terapi yolu değil lakin mindfulness bir ömür biçimi. O nedenle de bu kadar geniş bir eğitim gerekiyor. Bu ömür biçimini kendi hayatınıza geçirmeniz gerekiyor ki bunu öbür insanlara da aktarabilsin” dedi.
Türkiye’nin önde gelen ruh sıhhati uzmanları, online olarak düzenlenen Moodist Ruh Sıhhati Sempozyumu’nun birinci gününde bir ortaya geldi. 3 gün boyunca sürecek sempozyum, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel’in farkındalık bahisli konferansı ile bugün başladı. “Klinik Uygulamalara Yakın Bakış” ana konusu üzerinden ele alınacak sempozyuma ait açıklama yapan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık (mindfulness) ögelerini anlattı.
Şimdiye odaklanmak, yargısızlık, uzaklık koyma, kabullenme ve deneyimlemenin farkındalığın tüm öğeleri olmasa da bu 5 ögenin anlamayı ve muahedeyi kolaylaştırmak için kullanılan formüller olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kültegin Ögel, her öğenin terapide nasıl kullanıldığını, ne işe yaradığını ve şimdiye odaklanma hünerinin terapide nasıl kullanılabileceğini anlattı.
1. Şimdiye odaklanmak
Odaklanmak aslında dikkati bir yere toplamaktan çok o ana toplamaktır. Yani dikkatim dağılsın anksiyetem azalsın deyip bulaşık yıkamak değil. Bulaşık yıkıyorsanız bulaşığa dikkati vermek yahut çay içiyorsanız çaya dikkati vermek. Alıcı bir dikkat, olduğunuz yerde hissettiğiniz, size gelen duyumlara dikkati toplamaktır, orijinal duyumlar yaratmak değildir. Şimdiye odaklanmak aslında geleceğin ve geçmişin yükünü azaltır. Münasebetiyle ruhsal meselelere âlâ gelmesinin en kıymetli nedenlerinden bir tanesi bu. Örneğin hiçbir şeyden keyif almayan insanlarda şimdiye odaklanma eksikliğini çok görüyoruz, araştırmalar da bunu gösteriyor. Örneğin bahçede çiçekler ortasında otururken bunun ne manası var diye yahut yarını düşündüğünde, geçmişi düşündüğünde o anın keyfini çıkaramıyor. Ya da bir kar yağışını seyrederken “eyvah kar yağdı yarın nasıl işe gideceğim” derseniz o vakit kar yağışının keyfini alamazsınız. Lakin o ana odaklanırsanız, kar yağışı sırasında neler gördüğünüze, neler hissettiğinize odaklanırsanız o vakit o andan keyif almaya başlarsınız. Ayrıyeten bir kanıyı daima ve art geriye düşünmenin nedeni geçmiş ve gelecekte yaşamak. Yani keşke şöyle yapmasaydım, keşke bu türlü olsaydı üzere niyetlerde olanlar o anda yaşananların çok farkında değildirler. Şimdiye odaklanma ruminatif kanıları durdurmada değerli bir faktördür. Şimdiye odaklanmak depresyonda işe yarayacak bir nokta. Hastalanacak mıyım, ölecek miyim üzere niyetler geleceğe yönelik niyetlerdir. Keşke sigara içmeseydim de akciğerim bu türlü olmasaydı üzere niyetler de geçmişe yönelik fikirlerdir. Halbuki o sırada yapılacak birçok şey vardır.
2. Yargısızlık
Yargısızlık da farkındalık için çok değerli bir faktördür. Acının kaynağı tecrübelerin kendileri değil, tecrübelerle kurulan, yargıların yönlendirdiği tutunma ilgisidir. Yargısızlık farkındalık terapisinin en kıymetli ögelerinden bir adedidir. Örneğin depresyonda kendine yönelik olumsuz fikirler ve işlevsel olmayan tavırlardır. Tüm bunlar yargılı olmanın sonucudur. Farkındalık terapisi içerisindeki yargısızlığı öğrenirsek ve öğretebilirsek o vakit hastamızda depresyon gelişme mümkünlüğü azalmaya başlıyor. Depresyonda suçluluk duygusu, kendine inanç azlığı, ümitsizlik ve karamsarlık çok fazladır. Bunu arttıran faktörlerden biri de yargılamadır. Niçin bu türlü yaptım, keşke bu türlü yapmasaydım, aslında bu bu türlü olmalıydı üzere fikirler yargılamanın ve yargılı düşünmenin sonucudur. Kişi yargısızlığı öğrendiği vakit bu suçluluk hisleri ve kendine itimat azlığı, kaygı ve dert da azalmaya başlar. Yargı anksiyeteyi arttırır, berbat bir şey olacak, kalp krizi geçiriyorum niyetine neden olabilir. Halbuki her ağrı bir kalp krizi değildir, bunun anlaşılması gerekiyor, bunun için de kişinin yargısız olması gerekiyor. Kendisini, durumlarını ve duyumlarını yargıladığı sürece çok daha olumsuz bir duygudurum içine girebiliyor. O yüzden anksiyete düzgün ya da köyü değildir, anksiyete bir histir ve kişi anksiyete ile birlikte yaşayabilirim diyorsa o vakit yargısızlık belirtisini kazanmış demektir ve bu da anksiyetenin kendisine verdiği ziyanı da çok azaltacaktır.
3. Uzaklık koyma
Ara koyma da farkındalık terapisinde çok kullanılan bir ögedir. Burada temel nokta farkındalık yani mindfullness, niyetin içeriği ile değil, fikrin kendisi ile uğraşır. Yani fikir niyettir. Bu fikrin nereden geldiği, nasıl ortaya çıktığı, çocukluktan mı geldiği yoksa his ve fikirlerin bir sonucu olarak mı ortaya çıktı diye araştırmaz. Hasebiyle fikrin içeriğiyle değil, daha çok niyetin yahut hissin kendisiyle uğraşırız. Bu da kendi his ve fikirlerimizle olan arayı de sağlar. Neden bu türlü düşünüyorum diye saatlerce düşünebilirsiniz, bunun gerçek bir yanıtı da yoktur. Ya da 100 tane karşılık vardır, bu 100 yanıt da doğrudur, hepsi de yanlış olabilir. Farkındalık terapisinde biz his ve kanılarla uzaklık koymayı öğretiyoruz. Böylelikle kişi his ve fikirlerinin kendisi olmadığını öğrenmeye başlıyor. Farkındalık olumsuz fikirleri değiştirmez ancak kişinin daha farkında olmasını sağlar. Hasebiyle kişi niyetini değiştirebileceğini fark eder. Beynimiz günde birçok his ve fikir üretiyor. Biz bunların birçoklarının farkında değiliz ancak farkına vardığımızın sayısı çoğaldıkça da kendimizi daha makus hissediyoruz. Bu fikirlerin zihnimizin üretimi olduğunun mindfulness ile farkına varıyoruz ve bunlarla başa çıkmayı sağlamak ve bir arada yaşamayı öğrenmek. Anksiyetenin kişinin kendi olmadığını anlamak gerekiyor. Yani anksiyete benim bir modülüm değil, benim yanımda duran bir öge diye düşünmek lazım. Şayet ben anksiyeteysem bir şey yapmam çok sıkıntı; lakin ben bir şeyi anksiyetemle birlikte yapabilirim. Hasebiyle ara koymak dediğimiz bu. Ben ve anksiyetemi ayırt etmek o hissin biz olmadığının farkına varmak kişinin hayatında anksiyetenin getirdiği tesirlerin azalmasına yol açar. Olayın/stresin içerisine girdiğimizde olay ya da gerilimi çok fark edemeyiz, çok stresliyizdir fakat dışarıdan bakabildiğimizde gerilimle başa çıkmak daha kolaydır.
4. Kabullenmek
Kabullenmek de farkındalığın değerli ögelerinden biridir. Kabullenmekle değiştiremeyeceğimiz şeyleri kabullenmeyi kastediyorum. Değiştirebilecek şeyler varsa uğraşılmalı doğal ancak yağmur yağıyor, niçin her gün yağmur yağıyor diye düşündüğünüzde kendinizi makûs hissedersiniz. Ancak bunu değiştiremeyeceğinizi anladığınızda ve kabullendiğinizde yahut o ana odaklandığınızda o hayatınızı etkilemez. Kabullenmenin dönüştürücü gücü hayatı olduğu üzere deneyimlemekten, kabul etmekten ve görmekten geliyor. Ömrü kabullendiğimiz vakit ömrün bize verdiği ve değiştiremeyeceğimiz gerilimlerle çok daha rahat başa çıkma bahtına sahip oluyoruz. İnsanlarda şöyle bir kanı var; şayet kendimi keyifli hissedersem bu acılarım da kaybolacaktır. O yüzden beşerler daima kendini uygun hissetmeye çalışırlar. Bugün düzgün miyim, ne kadar keyifliyim diye düşünürler. Halbuki mindfullness bakış açısında tam zıddıdır. Kişi kendini acıya açarsa keyfe de açmaya başlar. Yani biz acılarımızı ve sorunlarımızı kabul edersek, evet bugün problemliyim, tamam dersek o vakit keyif oranımız daha fazlalaşacaktır. Kabullenme kişinin ruhsal durumunun niteliğini değiştiren bir faktördür. Yeterli olacağım, yeterli olmalıyım niyeti olursa o vakit acı çok daha uzun mühlet devam edecektir. Kabullenmek depresyonun değişmesini sağlar. Evet geçmişte kusurlarım oldu dersek ruminasyon da duracaktır, ruminasyonun durması da depresyonun durmasına yol açacak bir faktördür. Tek başına kabullenmek bile depresif fikirlerin ortaya çıkışını azaltır. Anksiyeteden kaçınma davranışı her vakit anksiyetenin artmasına yol açar. Bu da anksiyetenin bir hastalık, bir bozukluk haline gelmesine yol açar. Anksiyeteden kaçmayıp anksiyeteyi yargısız bir formda kabullenmek anksiyetenin gücünü azaltıp bir bozukluk haline gelmesini engelleyecektir.
5. Deneyimlemek
Deneyimlemek başka dört öge ile irtibatlı bir durum. Olumsuz tecrübe itilip düşman haline getirilmez, o tecrübeyle yaşamayı öğrenmektir. Tecrübesi bastırmak, kaçmak, itmek düşmanlıktır. Bir düşmanınız varsa bir savaş da vardır. Düşman yapmak yerine tanıyıp, olmalarına müsaade vererek ve direkt deneyimleyerek bu tecrübelerin bize getirdiği olumsuz tarafları yok edip törpüleyebiliriz. O nedenle bu yaşadığımız şey olsun; ben bunu göreyim, seyredeyim ve direkt deneyimleyeyim dediğinizde tecrübenin yarattığı aksilikleri yaşamamaya başlarız. Buna tecrübeden öğrenmek yahut tecrübeyle münasebet kurmak diyoruz. Birçok tecrübe bize çok şey öğretir fakat kıymetli olan bu tecrübesi yaşantılayabilmek, onunla bir bağlantı kurabilmektir. Bunlar insanlara çok şey kazandırır. Depresyon beşere çok şey öğretir, lakin depresyondan bir şey öğrenmeye açıksanız öğrenirsiniz. Lakin depresyon çok berbat, düşman derseniz o vakit depresyondan hiçbir şey öğrenmezsiniz. Bu da depresyonun tekrarlamasına yol açabilir. Deneyimlemek kaçmak değildir. Deneyimlemek ruhsal durumlarla yüzleşmektir. Tecrübenin getirdiği bir öteki özellik de bilişsel reaktiviteyi azaltmaktır, otomatik karşılık ve reaksiyon vermeyi azaltmaktır. Kızıp eli duvara vurma bilişsel bir reaktivitedir. Ancak o kızgınlığı deneyimleyip onunla kalmayı öğrensem elimi duvara vurmayacağım. Bir öteki örnek de yolda yürürken kendinizi makus hissettiğinizde eyvah neden kendimi berbat hissettim derseniz kendinizi daha makus hissederseniz. Halbuki o an o duyguyu deneyimleseniz ve neden bu türlü hissediyorum diye düşünmezseniz bu his da daha ileri gitmeyecektir. Deneyimlemek için yargısızlık, uzaklık koyma, kabullenme, şimdiye odaklanma üzere tüm mindfullness maharetleri gerekiyor.
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Hakkında;
Şubat 2016’dan bu yana, 10 bin 200 metrekare kapalı alana sahip, 8 katlı çağdaş binasında hizmet veriyor. Moodist, 75 yatak kapasitesi, suit ve konforlu hasta odaları, erişkin ve çocuk poliklinikleri, bağımlılık, bayan ruh sıhhati, acil psikiyatri kısımları, EKT, TMS, EEG ve tüm ruhsal teşhis testleriyle, ruh sıhhatine yönelik bilim ve teknolojinin gerektirdiği şartları sağlayan, tam teşekküllü özel bir psikiyatri hastanesidir. Moodist’in akademik kimliğe sahip profesör, uzman tabip ve psikologlardan oluşan doktor takımında ayrıyeten; anestezi, iç hastalıkları, nöroloji uzmanı, diyetisyen ve deneyimli sıhhat işçisi de bulunuyor.
Moodist Akademi Hakkında;
Moodist Akademi psikiyatri ve psikoloji alanında üst uzmanlık eğitimleri sunmak için kurulmuştur. Moodist Akademi’nin maksadı eğitimlerin alanında uzman ve klinisyen şahıslar tarafından verilmesi ve klinik maharetler geliştirilmesi sağlanmaktadır. Moodist Akademi eğitimleri, klasik eğitimlerden farklı olarak pratik ve alanda uygulanabilir eğitimleri hadiseler ve süpervizyon eşliğinde anlatmaktadır. Eğitimlerini, uygulama merkezi olan psikiyatri ve nöroloji hastanesi içinde vermektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı