Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya-Ukrayna savaşı, Türkiye’nin yeni periyottaki stratejik pozisyonu, ABD ile alakalar, Türkiye’nin olağanlaştığı ülkeler ve mülteciler ile ilgili son durumu konuştuk.
İbrahim Kalın’ın açıklamalarından satır başları şu formda:
TÜRKİYE ÜZERİNE DÜŞENİ YAPMAYA HAZIR
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI: Belarus’taki görüşmeler teknik seviyede idi, Antalya’da iki ülkenin dışişleri bakanlarının bir ortaya gelmesi ile müzakere süreci siyasi seviyeye taşındı. Artık müzakerelerin stratejik seviyede yani başkanlar düzeyinde ilerlemesi gerekiyor. İstanbul’da müzakerelere başarılı bir mesken sahipliği yapan Türkiye, başkanlar düzeyinde bir görüşmenin gerçekleşmesi için üzerine düşeni yapmaya hazır. Rusya ve Ukrayna devlet liderlerinin yüz yüze bir ortaya gelebilmeleri için birtakım kuralların oluşması ve müzakerelerde makul bir ilerlemenin kaydedilmesi gerekiyor. İstanbul sürecinde belli bir ara katedildi lakin başkanların bir ortaya gelmesi biraz vakit alabilir. Son haftalarda yaşanan gelişmeler maalesef bu süreci olumsuz etkiledi. Lakin biz sabır ve ısrarla savaş değil müzakere ve diyalog yolunu zorlamaya devam edeceğiz.
DİPLOMASİ TRAFİĞİ YÜRÜTÜYORUZ
UKRAYNA ZİYARETİ: Dışişleri Bakan Yardımcımız Sayın Sedat Önal, Kiev Büyükelçimiz Sayın Yağmur Güldere ve ilgili arkadaşlarımla birlikte Ukraynalı muhataplarımızla kapsamlı görüşmeler yaptık. Savaşın geldiği son noktayı, müzakere imkânlarını ve kaidelerini, insani yardımlar için koridor oluşturulmasını, sivillerin ve yaralı askerlerin tahliyesini ve Mariupol’daki askerlerin mübadelesi mevzularını ele aldık. Ayrıyeten ben Sayın Zelenskiy ile de bir görüşme yaptım. Sayın Zelenskiy Türkiye’nin bugüne kadar sergilediği yapan ve istikrarlı tavırdan ve Türkiye’nin Ukrayna’ya verdiği takviyeden ötürü teşekkürlerini iletti ve Türkiye’ye tam olarak güvendiklerinin altını çizerek tabir etti. Bunun yanı sıra Sayın Zelenskiy, Cumhurbaşkanı’mızın kendisini Sayın Putin’le bir ortaya getirme teklifine hazır olduğunu tekrar teyit etti. Biz şunun farkındayız: Rusya yalnızca Ukrayna’yla değil asıl Batı’yla masaya oturmak ve yeni bir büyük muahede yapmak istiyor. Sıkıntı hem Ukrayna hem değil. Ukrayna’nın da içinde olduğu ve daha derinlerde cereyan eden bir stratejik hesaplaşma var ortada. Burada istikrarları yanlışsız bir halde yine kurmadan mevzi çatışmaların ve en son olarak savaşın sona ermesi mümkün değil. Müzakere kurallarının oluşması için Avrupa ve ABD dâhil tüm tarafların yapan bir tavır içinde olması gerekiyor. Bunun farkında olduğumuz için de Avrupalı ve Amerikalı muhataplarımızla da ağır bir diplomasi trafiği yürütüyoruz.
GLOBAL SINAMALARLA KARŞI KARŞIYA KALACAĞIZ
‘İKİNCİ SOĞUK SAVAŞ’ AÇIKLAMASI: Ukrayna krizi bütün gayretlerimize karşın derinleşerek devam ediyor. Karşılıklı kusurlar, yeni güç istikrarı arayışları ve kısa vadeli çıkar hesapları, orta-uzun vadede büyük stratejik kayıplara ve insani dramlara neden olabilir diye ihtarlarda bulunuyoruz. Savaş yoluyla yeni bir sistem kurulması kanısı taktik ve stratejik olarak yanlıştır. Maliyeti herkes için ağır olur. Geçmişte bunun örneklerini gördük. Bu savaşın devamını isteyenler kısa vadede bir ekip çıkarlar elde edebilir lakin orta ve uzun vadede stratejik kayıplar vermek zorunda kalacaklar. Savaşı uzatmak global krizi derinleştirir. Bunu görmek için kâhin olmaya gerek yok. Biraz tarih bilgisi ve coğrafya şuuru bunun için kâfi. 1990’da sona eren Soğuk Savaş’ın akabinde kurulamayan global istikrar sistemini Ukrayna savaşıyla veyahut bir diğer savaşla kurmak mümkün değil.
Güç istikrarları, güvenlik tasaları ve tehdit algıları herkesi kuşatacak bir kapsamda ve adil bir biçimde ele alınmadan kalıcı ve sürdürülebilir bir tertip kurmak mümkün değil. Batı- merkezci bir dünya tertibi kurarak ulusal çıkarlarınızı insanlığın ortak pahaları ve gereksinimleri diye dayatırsanız buna herkesin karşı çıkma hakkı doğar. Memleketler arası ilgilerde tek taraflılık, çatışmaya davetiye çıkarmaktır. Her şeyin içi çe geçtiği ve birbirine bağımlı hâle geldiği bir çağda tek taraflı gündem dayatmaları problemleri çözmez, bilakis derinleştirir. Ukrayna savaşı bu türlü bir yerde başladı ve tesirleri on yıllar sürecek. Sıcak çatışmalar önümüzdeki haftalarda veya aylarda sona erse bile savaş farklı biçim ve boyutlarda devam edecek. Besin, güç, siber güvenlik, kitle imha silahları ve biyolojik hücumlar, lojistik, emtia fiyatlarının artması, göç dalgaları ve mülteci krizi üzere önemli global sınamalarla karşı karşıya kalacağız. Biz geçmişte yaşanan felaketlerin tekrar yaşanmaması için bütün diplomatik eforlarımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz. Cumhurbaşkanı’mızın bu süreçte tarihî bir rol üstlendiği herkes tarafından kabul ediliyor.
ESAD REJİMİ DÖNÜŞÜ ZORLAŞTIRIYOR
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, mültecilerin geri gönderilmesine ait şu değerlendirmelerde bulundu:
Göçün temel nedeni Suriye’de 11 yıldır devam eden savaş. Bu ülkede istikrar şimdi sağlanmadı. Suriye’deki terör örgütlerinin varlığı ve Esad rejiminin uygulamaları mültecilerin inançlı geri dönüşünü zorlaştırıyor. Türkiye başından beri Suriyelilerin onurlu, inançlı ve istekli biçimde ülkelerine geri dönmeleri için elinden gelen çabası gösteriyor. Lakin bu husus yalnızca Türkiye’nin sorumluluğunda olan bir problem değil. Avrupa Birliği’nden ABD’ye, Rusya’dan İran’a kadar tüm ülkelerin kolektif çalışmasını gerektiren bir konu.
Batı ülkeleri, çeşitli mazeretler üreterek bu sorunu daha fazla görmezden gelemezler. Brüksel’deki temaslarımızda Sayın Cumhurbaşkanı’mızın uygulanabilir bir yol haritası ortaya koymasına karşın sorunun tahlilinde aralık katedilemedi. Ne yazık ki ne 18 Mart mutabakatının yenilenmesi konusunda, ne de Suriyeli mültecilere yapılan mali yardımların arttırılması konusunda somut adımlar atılmadı. Türkiye yeni bir mülteci akımını kaldıracak durumda değil. Sorunu yerinde çözmek için eforlarımız çok geniş bir tabanda devam ediyor. Biz ne temel insani değerlerimizden vaz geçeriz ne de ulusal çıkarlarımızı tehlikeye atarız. Hakkaniyet ve külfet paylaşımı temelinde insani, vicdani, türel ve legal tahlilleri hayata geçirmek için çalışıyoruz ve bu çalışmalarımız da devam edecek.
KONGRE ÜYELERİYLE GÖRÜŞECEĞİM
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Ankara-Washington bağlantılarına yönelik şunları kaydetti: Türkiye ile ABD ilgilerinde son devirlerde olumlu bir ivme yakalandı. 4 Nisan’da iki ülke ortasında hayata geçirilen Stratejik Sistem bunun bir göstergesi. Bu düzenek çerçevesinde 18 Mayıs’ta Dışişleri Bakanı’mız ABD’li mevkidaşı ile görüşecek. PYD/YPG, FETÖ ve CAATSA yaptırımları hususlarında temel fikir ayrılıklarımız var. ABD buralarda adımlar atarsa münasebetlerimiz tekrar önemli bir ivme kazanır. Bakış açılarımızı ve politikalarımızı birbirine yakınlaştırmak için daha fazla uğraş sarf edebiliriz ancak bunun karşılıklı çıkar ve hürmet temelinde olması gerekir. Bu bağlamda geçen ay İstanbul’da kabul ettiğim ABD Kongre Heyetinin daveti üzerine haziran ayında ABD’yi ziyaret edeceğim. Burada bilhassa Kongre üyeleri ile kapsamlı görüşmeler yapmayı planlıyorum. ABD Kongresine Türkiye’nin haklı tezlerinin anlatılması ve onlarla daha sık temas edilmesinin ikili bağlantılara olumlu yansımaları olacaktır.
TÜRKİYE, UZATILAN HİÇBİR ELİ HAVADA BIRAKMAZ
İbrahim Kalın, Türkiye- Mısır ortasında çeşitli seviyelerde diyaloğun devam ettiğine dikkat çekerek şöyle devam etti:
Son devirde Türkiye birçok ülke ile alakalarını karşılıklı olarak olağanlaştırdı. Bahse bahis ülkeler ile karşılıklı olarak inanç arttırıcı adımlar atıldı. İlkesel olarak Türkiye, kendisine uzatılan hiçbir eli havada bırakmaz. Türkiye, karşı tarafta yapan ve uygun niyetli bir tavır gördüğü vakit buna mukabele etmekten hiçbir vakit çekinmedi. Münasebetiyle Birleşik Arap Emîrlikleri, İsrail, Ermenistan ve en son Suudi Arabistan ile olduğu üzere Mısır’la da bağlar bu bağlamda değerlendirilmeli.
Şu kademede Türkiye- Mısır ilgilerinin müspet bir yere taşınması konusunda iki ülke de istekli. İki ülke ortasında çeşitli seviyelerde ve farklı kurumlar ortasında diyalog devam ediyor. Bu eforları hızlandırmak ve mümkün atılacak adımlar üzerinde daha fazla durmak istiyoruz. Filistin davası için İsrail’le alakalar açık tutulmalı. Olağanlaşma süreçlerini kalıcı hale getirmek ve bağlarımıza derinlik kazandırmak için çalışmalarımız ağırlaşarak devam edecek. Aslında bir Rusya-Batı savaşı olan Ukrayna savaşı esnasında Türkiye’nin bu türlü yapan adımlar atabilmesi ve yeni fırsat pencerelerini aralayabilmesi, dış siyaset vizyonumuzun bir başarısıdır.