ERHAN GENÇ
Tuncay Günaydın kıssa seyahatine yeni bir kitapla devam ediyor. Perdesi Yırtık Dünya, Pruva Yayınları etiketiyle okurla buluştu. Basılı yayıncılığın içinde bulunduğu düşünceli süreçte taşın altına elini koyup bilhassa günümüz hikayeciliğinde yeni isimlere yer veren yayınevini ayrıyeten kutlamak gerektiğini düşünüyorum.
Yazar Tuncay Günaydın’ı birinci kıssalarını Türk Edebiyatı Dergisi’nde yayımladığı günlerden beri takip ediyorum. Arı, duru bir lisanı olduğunu, hoşun, olumlunun, kaybedilenin kıssasını anlatmayı sevdiğini biliyorum. Bu sefer, dünyaya bir perdenin akabinde, bir perdecinin omuzlarının üstünden bakıyor müellif. Bizi, gün geçtikçe kullanımı azalan, hayatımızdan hem fiziken hem de ruhen çıkan perdelerin dünyasına çekiyor. Ortaya koyduğu perdeci karakteri ile her konuta giriyor, her kapıyı çalıyor, toplumun geneline geniş açıdan bir projektör tutuyor. Günaydın’ın projektörü küçük insanın mesken içlerini aydınlattığı üzere günümüz beşerinin zihin dünyasını da yansıtıyor.
HİKAYELERDEN OLUŞAN BİR TAKIM
Perdesi Yırtık Dünya’da kendisine öykülerden oluşan bir kadro kurmuş Günaydın. Gerekli taktikleri verdikten sonra hak edene formayı teslim eden bir teknik yönetici edasıyla oturmuş kulübeye. Kalede “Hilekar Perdeci” var. Savunmada “Seyirci”, “Derviş Kuyumcusu”, “Feleğin Vasıtası” ve “Perdeli Yaşam” bulunurken atak sınırını ise “Kıyamet Alameti”, “Yanan Perde” ve “Victoria Çiçeği” oluşturuyor.
Takımın yıldızı, en çok alkış alanı ve göz bebeği bence “Victoria Çiçeği”. Bu öyküyü okuduktan sonra ister istemez merak ettim ve Google’a victoria çiçeği yazdım. Bu türlü bir çiçek olmadığını, bu isimde bir pasta da bulunmadığını şaşkınlıkla gördüm. Bana, elimde olmadan bu aramayı yaptıran, Tuncay Günaydın’ın yazdığı aşk öyküsünün gücüydü.
YERİNDE VE YENİ TEPKİLER
Son vakitlerde yazılan hayattan ve beşerden kopuk, müelliflerinin iç buhranlarını içeren hikayeler ve kitaplar ortasında Perdesi Yırtık Dünya, gün üzere parlıyor. Günaydın, insanın şimdi ölmemiş ancak ölmekte olan yanlarına ve yaşantılarına ışık tutuyor. Bunu “Mazideki hoş günler elimizden kayıp gidiyor!” der üzere romantik ve muhafazakar bir tutumla değil yerinde ve şimdiki tespitlerle kaleme döküyor. Bu yüzden “Hilekar Perdeci” kıssasında Perdeci, Gasteci ile karşı karşıya geldiklerinde, Yankı Gazetesi’ne verdiği reklamı çeker ve tıpkı reklamı kente yeni açılan pizzacıdaki ıslak mendillerin üstüne verir. “Islak mendillerin bir yüzünde bizim perdecinin reklamı olacak. Yani Arif Yankı ve gazetesi olmasa da olur.”
Kitabın ikinci öyküsü olan “Seyirci” isimli kıssada ise birinci öyküde ismi geçen Polis Rıza’nın bir futbol maçındaki vazifesi üzerinden toplumsal bir tenkide yer verildiğini görüyoruz. Vazifesi “seyredenleri seyretmek” olan İstek, bir yandan karnında taşıdığı dijital saatle kendini memuriyete kurulmuş bir oyuncak üzere hissetmektedir. “Stadın kapıları iki saat evvel açıldı. Sabahtan beri ayaktaydılar. Artık de binlerce kişinin içeriye sağ salim ve kesici, delici, yakıcı alet edevattan arındırılmış biçimde girmelerini sağlayacaklardı. Öfke kabahat aleti sayılmıyordu.”
Yazar yalnızca bu öykülerde değil kitabın genelinde kapitalizmin kucağına düşmüş toplum eleştirisini elden bırakmadığını, bu tercihiyle aktüeli başarılı bir formda yakaladığını görebiliyoruz.
TÜRK SİNEMASI TADINDA
Tuncay Günaydın, bir evvelki öykü kitabı Her Şey Mümkün’de olduğu üzere sinemaya, bilhassa de Türk sinemasına yakın durmayı sürdürüyor. “Feleğin Vasıtası” isimli kıssa, kurgusu, olay örgüsü ve akışı ile okurun dimağında bir Türk sineması tadı bıraktığını söylemeliyim. Biraz duygusalsanız, anlatıcının dayısının kıssasını aktardığı, imkansız aşkın tahminen de son temsilcisi olan bu öyküyü okurken gözlerinizin nemlenmesi işten bile değildir.
Perdesi Yırtık Dünya’da yer alan kıssaların birbirine görünür görünmez bir iple teğellendiğini söz edebiliriz. Çünkü bir kıssada ismi geçen bir yan karakter, bir öteki kıssada ana karakter olarak kendini gösterebiliyor. Kitabı bitirip de şöyle bir sırtınızı yasladığınızda yapboz kesimlerinin bir ortaya geldiğinde ortaya çıkan görünüm üzere birtakım kıssalar yerli yerine oturuyor ve büyük fotoğraf zihninizde tamamlanmış oluyor.
Son olarak yer yer perde/örtme metaforu ile derinlikleri yoklayan muharrir, çok katmanlı bir metin yapısı yerine en üst katmandaki yerini muhafazayı ve orta sıra çeşitli aforizmal cümleler ile tekdüzeliği kırmayı tercih ediyor. Tuncay Günaydın’ın kıssa anlayışında futbolun gösteri kısmına pek yer yok üzere görünüyor. Daha doğrusu Günaydın, gösteriye yüz vermek yerine futbolun gereklerini yerine getiren, atak yaparken, savunmayı da ihmal etmeyen, çok gol atmasa da kolay gol de yemeyen ve grup oyunu alana yansıtabilen bir öykü anlayışına sahip olduğunu söyleyebiliriz.