Malatya’da resmi seyahatle Almanya’ya toplu iltica soruşturmasında bir vali yardımcısı ve 3 kamu vazifelisi vazifeden uzaklaştırıldı.
İçişleri Bakanlığı, mevzuyla ilgili aşağıdaki açıklamayı yaptı:
Son günlerde kamuoyuna yansıyan Malatya İli Yeşilyurt Belediyesinin derneklerle etraf hassaslığını geliştirme bahisli ortak projeler yaparak, kamu vazifelisi olmayan bireylerin hizmet pasaportu almalarını sağladığı, bu kapsamda yurt dışına gönderilenlerin bir kısmının yurda dönmediği savları üzerine aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek duyulmuştur.
Bilindiği üzere; hizmet pasaportlarının kimlere verileceği 5682 sayılı Pasaport Kanununun 14/B unsurunda aşağıdaki üzere düzenlenmiştir.
“Hizmet Damgalı Pasaportlar:
Bu Kanun mucibince kendilerine diplomatik yahut özel damgalı pasaport verilmesi mümkün olmayan kimselere, Hükümetçe, özel yönetimlerce yahut belediyelerce resmi görev ile dış memleketlerde göreve alındıklarında verilir…”
Mevzunun detayları ise Bakanlığımız Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 9 Mart 2018 tarihinde yayınladığı “İkinci Kuşak Pasaport Uygulama Talimatı”nın 25 ve 26’ıncı hususlarında açıklanmıştır.
Bahse mevzu talimatın hizmet damgalı pasaport taleplerinin karşılanmasına ait asıllar başlıklı 26 ncı unsurunun altıncı fıkrası; “Belediyelerin yurtdışında görevlendireceği kurum dışı bireyler için yapılacak hizmet pasaportu talepleri; belediye meclis kararı, valilik oluru ve belediye lideri ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile başvurulması halinde karşılanacaktır.” Kararını haizdir.
Yürürlükte bulunan tüzel düzenlemelerden de görüldüğü üzere; Belediyelerin sivil toplum kuruluşlarıyla gerçekleştireceği işbirliği çerçevesinde kamu vazifelisi olmayan şahıslar için Hizmet Damgalı Pasaport talebinde bulunabilmesi için sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği protokolü yapması, belediye meclisi kararı alması, alınan bu kararı mahalli mülki yönetim amirine onaylatması, belediye lideri ya da yetki vereceği kişi tarafından imzalanmış hizmet damgalı pasaport talep formu ile valiliğe müracaatta bulunması gerekmektedir.
Bu doğrultuda, Bakanlığımız tarafından bu hususta oluşabilecek suistimallerin önüne geçebilmek ve hassasiyetlere dikkat çekmek hedefiyle 2016, 2018 ve sonuncusu da 2020 yılında olmak üzere müteaddit kereler genelge yahut talimat yazıları hazırlanarak Valiliklere bildirilmiş, valiliklerce de ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli duyurular yapılmıştır.
Örneğin, Bakanlığımızın 22 Haziran 2016 tarihli genelgesinde; resmi vazifeleri olmayan birtakım şahısların hizmet damgalı pasaport temin ederek yurt dışına gittikleri, daima kalabilmek için iltica talebinde bulundukları, bu durumun Devletimizin prestijine gölge düşürebileceği belirtilerek, belediyelerce kendi çalışanı olmayan kurum dışı şahıslara yurtdışı görevlendirme yapılmasının fakat istisnai olarak uygulanması ve bu durumda valilik oluru alınması talimatı verilmiştir.
Ayrıyeten, 10 Aralık 2020 tarihli yazımızda; “Son vakitlerde valiliklerden alınan geri bildirimlerden; kimi belediyelerin kültürel etkinlikler ismi altında ilgisiz bireyleri belediye meclisi kararı alarak valilik oluru ile görevlendirdikleri, bu şahısların yurt dışına çıkmaları halinde ülkemize geri dönmeyerek iltica talebinde bulunacakları istikametinde bilgiler elde edildiğine vurgu yapılarak yurt dışı görevlendirmelerde suiistimallerin önlenmesi hedefiyle valiliklerce gerekli hassasiyetin gösterilmesi için talimat verilmiştir.
Gelinen basamakta birçok mahallî idare tarafından bu mevzuda gerekli hassasiyet gösterilerek, kendilerine yapılan talepler reddedilmiş, kuşkulu birtakım talepler ise nüfus ve vatandaşlık müdürlüklerince önlenebilmiştir.
Tıpkı biçimde, bu bahisteki makus niyetli birtakım teşebbüsler Emniyet Ünitelerimizin çalışmalarıyla da engellenmiş ve mevzu isimli makamlara intikal ettirilmiştir. Ankara Emniyet Müdürlüğümüzce, “kültür turu” gerekçesiyle yurt dışına insan çıkarılmasını sağlayanlara yönelik olarak 4 Mart 2020 tarihinde gerçekleştirilen operasyon buna örnektir.
Malatya İli Yeşilyurt Belediyesi olayı özelinde mevzu değerlendirildiğinde;
Belediye ile bir dernek ortasında düzenlenen protokol uyarınca, etraf hassaslığını geliştirme bahisli proje kapsamında, hizmet damgalı pasaport alarak yurt dışına giden kimi bireylerin yurda dönmediğine dair savlar, Malatya Valiliğince Bakanlığımıza intikal ettirilmiştir. Bakanlığımızın 12 Mart 2021 tarihli onayı ile Mülkiye Müfettişi görevlendirilerek, soruşturma başlatılmıştır.
Elde edilen bilgi ve bulgularda; Yeşilyurt Belediyesi vazifelilerinin, işbirliği projeleriyle ilgili meclis kararı alınması, pasaport alacak şahısların belirlenmesi, pasaport müracaatlarının alınması ve ilgili makamlara iletilmesi; Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğünün, kelam konusu Belediyenin talebinin alınıp incelemesi ve Nüfus Müdürlüğüne iletilmesi; Nüfus Müdürlüğünün hizmet pasaportlarının hazırlanmasında; vali yardımcısının ise vali uhdesinde olan onay sürecini kendisinin gerçekleştirmesi sebebiyle sorumluluklarının bulunduğu değerlendirilmiştir.
Bu sorumluluklar çerçevesinde başlatılan soruşturma tüm taraflarıyla devam etmektedir. Soruşturmada bu basamakta sorumlulukları bulunduğu bedellendirilen ilgili Vali Yardımcısı ile Nüfus ve Vatandaşlık Vilayet Müdürü, Bakanlığımızca; 2 kamu vazifelisi de valiliklerince olmak üzere; 4 işçi vazifeden uzaklaştırılmıştır.
Soruşturma sonucunda; İçişleri Bakanı tarafından Belediye Lideri ve başka belediye vazifelileri hakkında, Vilayet Valisi tarafından da Vali Yardımcısı ve başka kamu vazifelileri hakkında 4483 sayılı Kanun uyarınca karar verilecektir. Ayrıyeten Devlet Memuru olan vazifeliler hakkında disiplin istikametinden de süreç tesis edilmektedir.
Ayrıyeten son günlerde misal biçimde gündeme gelen başka lokal idareler hakkında da inceleme ve soruşturma çalışmalarımız devam etmekte olup, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün 16 Nisan 2021 tarihli yazısıyla suistimallerin önlenmesi maksadıyla önlemleri arttırıcı yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, mahalli yönetimlerce yurtdışına görevlendirilen kamu çalışanı olmayan şahıslara hizmet damgalı pasaport düzenlenmesi uygulaması süreksiz olarak durdurulmuştur.