Seyahat Parkı’nda Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında ağaçların öteki yere taşınacağı gerekçesiyle bir küme tarafından 27 Mayıs 2013’te başlatılan aksiyonlar ülkeyi adeta kaosa sürükledi.
Yaşanan olaylarda vefat ve yaralanmalar meydana gelirken, 46 kamu binası, 231 polis aracı ve 44 ambulans kullanılmaz hale geldi, 326 iş yeri, 201 araç tahrip edildi, 80 belediye otobüsü ve 85 otobüs durağı yakıldı.
Ortadan geçen 9 yılın akabinde olaylara dair çok sayıda soruşturma açıldı ve davaya dönüşen belgelerde yüzlerce kişi yargılandı.
AA muhabiri, 27 Mayıs 2013’te başlayan Seyahat Parkı odaklı hareketlerle ilgili isimli süreci derledi.
Sivil toplum kuruluşları, siyasi partiler ve sanatkarlar üzere çok sayıda kümelerin katıldığı hareketlerin 4’üncü günü 31 Mayıs 2013’te, İstanbul 6. Yönetim Mahkemesi, Taksim Topçu Kışlası Projesi’nin iptali davasını kabul ederek, yürütmeyi durdurma kararı verdi, lakin buna karşın olaylar sona ermedi.
Bölge Yönetim Mahkemesinin 22 Temmuz 2013’te bu kararı kaldırmasının akabinde meydana gelen olaylarla ilgili İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca çeşitli soruşturmalar başlatıldı, olaylara karıştığı belirlenen yüzerce kişi gözaltına alındı.
Soruşturma kapsamında 14 Haziran 2013’te birinci kere, “silahlı terör örgütü üyeliği ve yardım etmek” hatası gündeme geldi ve ortalarında Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) üyesi Ulaş Bayraktaroğlu’nun da bulunduğu 4 kuşkulu tutuklandı.
Olaylara karıştığı gerekçesiyle gözaltına alınan Beşiktaş’ın taraftar kümelerinden Çarşı üyelerinin bir kısmı da “6136 sayılı Ateşli Silahlar Kanunu’na muhalefet” kabahatinden tutuklanırken, Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP) ile Marksist Leninist Komünist Partisi (MLKP) üyelerinin de yer aldığı çok sayıda kişinin, “terör örgütü üyeliği” ve “kamu malına ziyan vermek” üzere cürümlerinden tutuklanmasına karar verildi.
Taksim’deki şovlarda eylemcilere satırla saldırdığı imajlar kameralara yansıyan ve “Palalı Sabri” olarak anılan Sabri Çelebi de hakkında açılan dava kapsamında 11 Mayıs 2017’de “kasten yaralama” cürmünden 3 yıl mahpus cezası aldı, bir bayanı zırhla yaraladığı gerekçesiyle de 9 bin lira isimli para cezasına çarptırıldı.
Olayları organize ettikleri argüman edilen Taksim Dayanışmasından Ali Çerkezoğlu, Mücella Yapan, Beyza Metin, Seçkin İmrek ve Haluk Ağabeyoğlu’nun da ortalarında bulunduğu 26 kuşkulu hakkında 4 Şubat 2014’te iddianame hazırlandı. Yargılama sonunda 29 Nisan 2015’te, tüm sanıklar beraat etti.
Berkin Elvan’ın mevti
Olaylar sırasında yaralanan 15 yaşındaki Berkin Elvan, kaldırıldığı hastanede 269 gün komada uyutulduktan sonra 11 Mart 2014’te hayatını yitirdi.
Berkin Elvan’ın hastanedeki tedavi sürecinde devam eden protestolar, mevti üzerine daha da artarken, şovlarda 131 kişi gözaltına alındı. Elvan’ın cenaze merasimi sonrası yapılan şovlarda Burak Can Karamanoğlu (22) silahla vurularak hayatını kaybetti.
Elvan’ın vefatıyla ilgili 7 Aralık 2016’da polis memuru F.D. hakkında “olası kastla öldürme” kabahatinden müebbet mahpus cezası istemiyle dava açıldı. İstanbul 17. Ağır Ceza Mahkemesince 2017’de başlayan yargılamanın akabinde F. D’ye 18 Haziran 2021’de “olası kastla öldürme” hatasından 16 yıl 8 ay mahpus cezası verildi.
Burakcan Karamanoğlu’nun vefatıyla ilgili yargılanan 1 sanık 22 yıl 6 ay, 4 sanık 1 yıl ile 2 yıl 6 ay ortasında mahpus cezası aldı.
Elvan’ın vefatının birinci yılında hazırlanan klipte rol alan birtakım sanatkarlar hakkında “suça teşvik” teziyle soruşturma başlatıldı. Zuhal Olcay, Şevval Sam, merhum Tarık Akan, Selçuk Balcı, Cahit Berkay, Efkan Şeşen, Hüseyin Turan ve Levent Üzümcü’nün de ortalarında bulunduğu 20 ünlü isim hakkındaki soruşturma, iki buçuk yıl sonra 17 Kasım 2017’de takipsizlikle sonuçlandı.
Zabıtaya çadır yakma davası
Seyahat Parkı’ndaki olayların başlamasına neden olarak gösterilen “çadır yakma” olayıyla ilgili İstanbul Büyükşehir Belediyesinin zabıta takımları hakkında dava açıldı. Çadırları yakma talimatı verdiği argüman edilen devrin İstanbul Emniyet Müdürü Yardımcısı Ramazan Emekli hakkında “görevi berbata kullanma” ve “yangın çıkarmaya azmettirmek” hatalarından 5 yıla kadar mahpus cezası istemiyle iddianame hazırlandı. Mahkeme 23 Mart 2018’de Ramazan Emekli’yi, iki farklı hatadan 10 ay mahpus cezasına çarptırdı, kararların açıklanmasını geri bıraktı.
Kamuoyunda “kırmızılı kadın” olarak bilinen Ceyda Sungur’a biber gazı sıktığı gerekçesiyle “görevi berbata kullanmak” cürmünden yargılanan polis memuru Fatih Z. 1 yıl 8 ay mahpus cezası aldı. Bu cezalarını erteleyen mahkeme, sanığa ayrıyeten 600 fidan dikme ve 6 ay boyunca bu fidanların bakımını üstlenme yükümlülüğü getirdi.
Mescide giren 255 şahsa dava açıldı
Yurt dışında yaşayan oyuncu Mehmet Ali Alabora hakkında, 12 Eylül 2013’te, Seyahat Parkı olayları sırasında attığı bir tweette, “Mesele yalnızca Seyahat Parkı değil arkadaş, sen hala anlamadın mı? Haydi gel” bildirisi nedeniyle, “suç işlemeye alenen tahrik etme” kabahatinden başlatılan iki başka soruşturmada da takipsizlik kararı verildi.
Süreçte medya çalışanlarıyla ilgili de soruşturmalar yürütüldü. 13 Kasım 2013’te Ulusal Kanal Sorumlu Müdürü Naci Eriş hakkında, Seyahat Parkı odaklı olaylar sırasında yapılan yayınlar nedeniyle, “suç işlemeye alenen tahrik” kabahatinden 1 yıldan 13 yıla, Sol gazetesi Sorumlu Müdürü Hafize Kazcı’nın, gerçeğe karşıt ve kasıtlı haberlerle, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek, cürüm işlemeye tahrik, suçu-suçluyu övme ve kanunlara uymamaya tahrik” kabahatlerinden 2 yıl 6 aydan 21 yıla kadar mahpusla cezalandırılması istemiyle dava açıldı.
O günlerde tartışmaların odağında olan Dolmabahçe’deki Bezmialem Valide Sultan Mescidi’ne girilmesinin de yer aldığı olaylara ait, 10 Aralık 2013’te ise 7’si yabancı asıllı 255 kişi hakkında, “Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’na Muhalefet”, “görevi yaptırmamak için direnme”, “kamu malına ziyan verme” ve “ibadethaneyi kirletmek suretiyle ziyan verme” üzere cürümlerden iddianame hazırlandı.
Mahkeme 23 Ekim 2015’te 244 sanığa “Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek, görevliye direnme, vazifeli memura hakaret, mala ziyan verme, kamu vazifesini yöntemsiz üstlenme, özel işaret ve kıyafetleri adapsız kullanma” hatalarından 2,5 ay ile 1 yıl 2 ay ortasında değişen mahpus cezası verdi. Bu bireyler ortasında yer alan 4 sanığa, Bezm-i Alem Valide Sultan Mescidi’ni kirlettikleri gerekçesiyle “ibadethaneyi kirletmek” hatasından 10 ay mahpus cezası veren mahkeme, kimi sanıkların belgesini ayırdı.
Olaylar sırasında Mehmet Ayvalıtaş’ın Ümraniye’de araç çarpması sonucu vefatına ait, 5 Şubat 2014’te, iki kişi hakkında “taksirle mevte ve yaralanmaya neden olmak” kabahatinden 15 yıla kadar mahpus cezası istemiyle İstanbul Anadolu 8. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açıldı. Yargılama sonunda iki sanık beraat etti.
Zehra Develioğlu isimli bir bayanın Seyahat Parkı hareketleri sırasında Kabataş’ta çocuğuyla bir arada bir küme tarafından darbedildiğine ait tartışmalar da o günlerde basında çok yer aldı. 14 Şubat’ta bir açıklama yapan mağdur Zehra Develioğlu’nun avukatı Abdurrahman Kayapınar, İsimli Tıp Şube Müdürlüğü’nden alınan hekim raporuna nazaran müvekkili ve çocuğunun darbedildiğinin tespit edildiğini belirtti. Olayla ilgili soruşturma hala sürüyor.
Çarşı kümesinin seyahat davası süreci bitmedi
Ortalarında Beşiktaş taraftar kümesi Çarşı mensuplarının da bulunduğu 35 kişi hakkında, 11 Eylül 2014’de, “cebir ve şiddet kullanarak, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ortadan kaldırmaya yahut vazifelerini yapmasını kısmen yahut büsbütün engellemeye teşebbüs etmek” cürmünden ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası istemiyle dava açıldı. Mahkeme, 29 Aralık 2015’te 35 sanığın beraatine karar verdi.
Periyodun İstanbul Cumhuriyet Başsavcıvekili Mehmet Akif Ekinci, 12 Ocak 2016’da Yargıtay Ceza Dairesine temyiz müracaatında bulunarak, kararın bozulmasını talep etti. Dilekçede, “Başbakanlık binalarının sanıklarca ele geçirilmeye çalışıldığı” tabir edildi.
Seyahat Parkı olaylarına ait kitap hazırlayan Abdurrahman Erol Özkoray’un da periyodun Başbakanı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik hakaret içeren kelamlar kullandığı gerekçesiyle yargılandığı davada, 23 Eylül 2014’te aldığı 11 ay 20 gün mahpus cezası ertelendi.
Katıldığı bir televizyon programında Seyahat Parkı olaylarıyla ilgili Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği teziyle yargılanan direktör Mustafa Altıoklar, 28 Aralık 2015’te, Bakırköy 4. Asliye Ceza Mahkemesince 6 bin lira idari para cezasına çarptırıldı.
Aksiyonlar sırasında Dolmabahçe’deki göstericilerin sığındıkları Bezm-i Alem Valide Sultan Mescidi’nin o dönemki müezzini Fuat Yıldırım’ın, diğer bir mescide atanması kararının iptali istemiyle yönetim mahkemesine açtığı dava reddedildi.
Fuat Yıldırım’ın, Seyahat Parkı olayları sırasındaki yazıları nedeniyle cürüm duyurusunda bulunduğu gazeteciler Soner Yalçın ve Barış Pehlivan ile OdaTV yöneticileri hakkında yürütülen soruşturmada 17 Ocak 2014’te takipsizlik kararı verildi.
Olaylarda, eski CHP Amasya Milletvekili Ramis Topal’ı taammüden yaraladığı teziyle İstanbul 17. Asliye Ceza Mahkemesinde yargılanan polis memuru Cihad Şanlıdağ, 20 Eylül 2016’da “olası kastla yaralama” kabahatinden 8 ay 22 gün mahpus cezası aldı, kararın açıklanması geri bırakıldı.
Seyahat Parkı aksiyonları sırasında yaralı vatandaşlara müsaadesiz sıhhat yardımı yapıldığı gerekçesiyle devrin (2012-2014) İstanbul Tabip Odası İdare Konseyi ve Onur Heyeti’nin vazifeden alınması talebiyle İstanbul 12. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılan dava, 14 Kasım 2017 tarihli duruşmada reddedildi.
Osman Kavala’nın “Gezi” davası, tahliyesi ve yine tutuklanması
Seyahat Parkı tartışmalarının odağındaki isim Anadolu Kültür A.Ş. İdare Heyeti Lideri Osman Kavala, Seyahat Parkı olayları, Fetullahçı Terör Örgütü’nün (FETÖ) 17-25 Aralık kumpasları ve 15 Temmuz darbe teşebbüsüne ait soruşturma kapsamında, 1 Kasım 2017’de tutuklandı.
Kavala’nın tutuklandığı Seyahat Parkı soruşturması kapsamında 5 Aralık 2018’de, yurt dışında yaşayan oyuncu Mehmet Ali Alabora ve MİT tırlarının durdurulmasına ait davanın firari sanığı gazeteci Can Dündar hakkında Seyahat Parkı aksiyonlarında faal rol aldıkları gerekçesiyle tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarıldı.
Soruşturma 20 Şubat 2019’da tamamlandı ve 16 kuşkulu hakkında “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya yahut misyonunu yapmasını engellemeye teşebbüs etme” kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası istemiyle dava açıldı.
Dava, 18 Şubat 2020’de karara bağlandı. Osman Kavala, Ayşe Mücella Yapan, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman, Ali Hakan Altınay, Mehmet Osman Kavala, Yiğit Aksakoğlu, Yiğit Ali Ekmekçi, Çiğdem Mater Utku ve Mine Özerden’in, somut ve kesin kanıt bulunmadığından beraatlerine, Kavala’nın tahliyesine hükmedildi. Firari sanıkların evrakı ayrıldı, savunmaya yönelik yakalama kararı çıkarıldı.
Kavala, 15 Temmuz darbe teşebbüsü soruşturması kapsamında, 19 Şubat 2020’de cezaevinden tahliye edilmeden tekrar polis takımlarınca gözaltına alındı. Adliyeye getirilen Kavala, tekrar tutuklandı.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi (istinaf), 22 Ocak 2021’de Seyahat Parkı olaylarına ait davada, Osman Kavala’nın da ortasında bulunduğu 9 sanık hakkında verilen beraat kararlarını bozdu.
Tutuklu Kavala ve eski CIA danışmanı Henri Jak Barkey hakkında, FETÖ’nün 15 Temmuz’daki darbe teşebbüsüne ait “Anayasa’yı ihlal” ve “siyasal yahut askeri casusluk” cürümlerinden, 29 Eylül 2020’de ikinci iddianame hazırlandı.
Bu süreçte Çarşı taraftar kümesi üyelerinin de içinde bulunduğu 35 sanıklı dava belgesi da bozuldu.
Yine görülen davada karar nisanda çıktı
Çarşı davası, firari seyahat davası sanıkları ve Osman Kavala ile Mücella Yapıcı’nın ortalarında bulunduğu 9 sanığın bozulan seyahat davası ile Osman Kavala ve eski CIA danışmanı Henri Barkey’in, FETÖ’nün 15 Temmuz’daki darbe teşebbüsüne ait davaları tek evrakta İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesinde birleşti.
Lakin devam eden yargılama sürecinde Çarşı davası ana belgeden ayrıldı. 35 sanığın Çarşı davası kapsamında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanması sürüyor.
Öte yandan seyahat olayları davalarının sonuncusunu 25 Nisan’da karara bağlayan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, tutuklu sanık Osman Kavala’yı, “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs” kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet, sanıklar Ayşe Mücella Yapan, Çiğdem Mater Utku, Ali Hakan Altınay, Mine Özerden, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi’yi “Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım” kabahatinden 18’er yıl mahpus cezasına çarptırdı.
Sanıklar, haklarında verilen karar üzerine tutuklanarak cezaevine konulurken, ortalarında Henri Barkey, Can Dündar ve Memet Ali Alabora’nın da bulunduğu firari 9 sanığın evrakı ise ayrıldı. Mahkemenin gerekçeli kararı yazma süreci devam ediyor.