AK Parti Aydın Milletvekili ve TBMM KİT Komitesi Lideri Mustafa Savaş, toplumsal medya hesabı Twitter’dan yaptığı açıklamana Merkez Bankası rezervlerine ait ‘128 milyar dolar nerede’ tartışmalarına ait paylaşımda bulundu.
Açıklamalarında “Günlerdir temelsiz bir karalama kampanyası ile başlatılan “128 milyar dolar nerede?” sorusunu gelin birlikte cevaplayalım” tabirlerini kullanan Savaş, şöyle devam etti:
İktisatta hiçbir şey durduk yere ortaya çıkmaz ya da ortadaki pahalar bir anda buhar olup yok olmaz. Varlıklar mevcut durumlara nazaran daima olarak el değiştirirler. Bu durum ekonomik hayatın rutin bir sürecini oluşturmaktadır. Öte yandan, döviz süreci çift taraflı bir süreçtir. Bu karalama kampanyasını başlatanlar, bir para ünitesi verilirken başka para ünitesinin alındığını ya bilmiyor ya da milletimizi kandırmaya çalışıyorlar.
BİR VARLIK AZALINCA YERİNİ ÖBÜR BİR VARLIK ALIR
Merkez Bankası bilançosundan da anlamadıkları için bilançoda bir varlığın azalması halinde yerine diğer bir varlık girdiğinden de haberleri yok; buharlaşmadan bahsediyorlar. Güya Merkez Bankası rezervlerinin karşılıksız olarak birilerine verildiği algısı yaratmaya çalışıyorlar. Halbuki, son 3 yılda maruz kalınan jeopolitik riskler ve pandemide oluşan dış açık, sermaye çıkışı, firmalar ile hanehalkının döviz ve altın talebi ile oluşan kur baskısı nihayetinde ödemeler istikrarı açığının finansmanının doğal sonucu olarak rezervlerdeki değişim kelam hususudur.
CARİ SÜREÇLERDEKİ SAPMA TCMB’NİN REZERVLERİNDEN KARŞILANDI
Ocak 2020’den itibaren dünyayı, Mart ayından sonra ise Türkiye’yi tesiri altına alan Covid-19 pandemisi nedeniyle Türkiye, 2019’a nazaran, mal ihracatında 12 milyar, hizmet ihracatında ise 30 milyar dolarlık bir kayıp yaşamıştır. Bu nedenle, tarihimizde birinci defa, 2019’da yıllık bazda 6,8 milyar dolar fazla veren cari süreçler istikrarı, 36,7 milyar dolar açık vermiştir. 2019’a nazaran cari süreçler istikrarında 45 milyar dolar sapma yaşanmıştır. Bu sapmanın tamamı TCMB’nin döviz rezervleriyle karşılanmıştır. Covid-19’un birinci şokunun yaşandığı devirde, dünyada ülkelerin kapanması sonrasında milletlerarası ticaretin daralması nedeniyle dolar likiditesinin sıkıştığı anda, ödemeler istikrarının devamlılığını sağlamak için döviz muhtaçlığının Merkez Bankası tarafından karşılanması elzemdi. Bu yaşanan olumsuz süreçte döviz talebi TCMB tarafından karşılanmasaydı, istihdam, büyüme, gerçek dal, bankacılık kısmı dahil her kesimi etkileyen bir ekonomik kriz ile karşı karşıya kalınabilirdi. Her kriz ortamında dillendirilen faiz artışlarıyla bu süreç atlatılamazdı.
PANDEMİ İLE BİRLİKTE DOLAR VE ALTINA YÖNELİM ARTTI
Pandeminin getirdiği belirsizlik tüm dünyada inançlı liman olarak bilinen dolara ve altına yönelimi artırmıştır. Birebir halde Ülkemizde de yabancı para mevduatında son derece önemli bir artış yaşanmıştır. 2019 yılsonu prestijiyle Türkiye’de yerleşik gerçek ve banka dışı hükmî bireylerce mevduat ve iştirak bankalarında tutulan yabancı para mevduat seviyesi 194,4 milyar dolardan 2020 yılsonu prestijiyle 234,9 milyar dolara yükselmiştir. Bu periyotta risklerin artması nedeniyle özel kesim yabancı para borç stokunu azaltma eğiliminde olmuştur. 2019 yılsonunda 189,2 milyar dolar olan özel bölümün (finansal+finansal olmayan) yurt dışından sağladığı kredi borcu 2020 yılsonunda 173,9 milyar dolara gerilemiştir. Ayrıyeten ülkemiz için kıymetli bir gelir kaynağı olan turizm gelirleri yeniden olumsuz olarak etkilenmiştir. 2019 yılında 34,5 milyar dolar olan turizm gelirlerimiz 2020 yılında 12,06 milyar dolara gerilemiştir.
ÖZEL BÖLÜMÜN MUHTAÇLIĞI İÇİN TCMB REZERVİ KULLANILDI
Covid-19’la çaba verilirken, yalnızca ödemeler istikrarı üzerinden 41 milyar dolarlık net döviz çıkışı TCMB’nin rezervleriyle finanse edilmiştir. 2018 yılından 2020 sonuna, gerçek bölüm ve finans kurumlarının dış borçlarında net kapatılan borç 21 milyar doların üzerindedir. Dövize artan talebi karşılamak için Türkiye ya IMF’e gidecekti ya da faizleri şok bir biçimde arttırarak kendi gerçek bölümüne ziyan verecekti. Lakin, Türkiye bu yolları tercih etmemiş ve gerçek dalın döviz gereksinimini karşılamak için TCMB rezervlerini kullanmıştır. TCMB rezervleri, Türkiye’nin üretim ve ihracatını sürdürebilmesi için, gerçek dalın hammadde, orta mamul ve makine ithalatını gerçekleştirmesini sağlayacak döviz likiditesi için harcandı.
TÜRKİYE, ÇİN DIŞINDA MÜSPET BÜYÜYEN TEK ÜLKE OLDU
Verilen takviyeler sonucunda, tüm olumsuz şartlara karşın 2020’nin son 4 ayında Cumhuriyet tarihi aylık ihracat rekorları kırıldı. İhracatta yaşanan artış 2021’in Ocak, Şubat ve Mart aylarında da devam etti. Hatta tarihte birinci sefer, aylık ihracat 18 milyar doları aştı. Türkiye, G-20’de Çin’le birlikte müspet büyüyen yegane iktisattır. TCMB’nin üretimi destekleyici siyasetleri olmasaydı, bu büyüme sayılarına ulaşamazdık.
NİSAN AYINDA MERKEZ’İN REZERVİ 87,6 MİLYAR DOLAR
Dünya standartlarında tutulan bilgiler ve TCMB bilançosu bu kadar şeffafça ortadayken, buharlaşan yahut kaybolan bir TCMB döviz rezervinden bahsetmek anlamsızdır. Öncelikle, en az 41 milyar doları 2020 yılının ödemeler istikrarı açığını kapatmak ismine, en az 30 milyar doları da gerçek bölümün, bankacılık dalının açık konumunu azaltmak maksadıyla ve hane halkının döviz talebi nedeniyle kullandırılmıştır. Türkiye, bütün finans, döviz, para piyasalarının istikrarını bozma potansiyeli taşıyacak derecede büyük boyutlu bir finansal operasyonla başa çıkabilmiştir. Şubat 2021 itibariyle döviz rezervi ise 95,5 milyar dolar iken, Nisan ayı başında 87,6 milyar dolardır.
TÜRKİYE, BÜYÜMEDE DÜNYADA 4. ÜLKE OLDU
Türkiye, büyüme oranlarına nazaran incelendiğinde, 2020 yılında G-20 ülkeleri ortasında 2’inci, dünyada ise 4’üncü ülke olmuştur. Bu gerçeği yok sayarak 128 milyar dolar nerede? sorusunu soracak hamaseti bulmak iktisat cehaletinden diğer bir şey değildir. Sn. Cumhurbaşkanımızın liderliğindeki iktisat üst idaremiz tüm kurumlarıyla enflasyonda kalıcı düşüşü sağlama gayesi doğrultusunda, kalıcı güzelleşme yoluyla makroekonomik istikrarın olumlu tesiriyle yatırım, üretim, istihdam ve ihracatı arttırıcı sürdürülebilir büyüme için gerekli tüm şartların oluşması ismine var gücüyle çalışmaktadır. “İstiklalden İstikbale” vizyonuyla İktisat Islahatları bu vizyonun odunsuz kararlı yol haritasıdır.
